בין מינוריות למז'וריות: ז'קלין כהנוב ופרויקט ה"ישראליזציה" של הלבנטיניות

בין מינוריות למז'וריות: ז'קלין כהנוב ופרויקט ה"ישראליזציה" של הלבנטיניות /
טלי שיף

מאמר זה בוחן את משמעות המושג "לבנטיניות" (מזיגה של מזרח ומערב הנתפסת כמנֻוונת ומזויפת) בשיח היהודי-לאומי בעשורים המעצבים של החברה הישראלית. הטיעון המרכזי המוצג במאמר הוא שיש לראות בדיאלוג שהתפתח בתוך הציונות בשאלת הלבנטיניות חלק מדיאלוג לאומי כללי יותר של מיעוט המנסה להבנות את עצמו כרוֹב. כתיבתה של האינטלקטואלית היהודית-מצרית ז'קלין כהנוב והשיח הציבורי שהתפתח סביב עבודתה בשנותיה המעצבות של ישראל הם הבסיס לדיון זה. המחברת טוענת כי בניגוד לפרשנויות הרווחות להגותה של כהנוב, יש לראות את תפיסת הלבנטיניות אצלה כמצביעה על מגמה מרכזית שאפיינה את השיח הציוני בעשורים הראשונים לקיומה של מדינת ישראל. כהנוב ביקשה להפוך את הלבנטיניות לאידיאל זהות מבוקש באמצעות יבוא התרבות הלבנטינית ההיברידית מתוך ההקשר של חברת מיעוט אל ההקשר של חברה יהודית ריבונית בישראל.

ניסיון זה "לייבא" את תרבות הכלאיים הלבנטינית מהקשר של מיעוט להקשר של רוב היה גם חלק מהשיח הלאומי היהודי ושימש נקודת מפגש בין כהנוב לאהרון אמיר, עורך כתב העת קשת. כהנוב זוהתה עם קשת, ששימש לה כדרכון לשיח האינטלקטואלי בישראל של אותם ימים. המצע האידיאולוגי המשותף מבהיר את תפקידו של מושג הלבנטיניות בשנים המעצבות של החברה הישראלית ומציע נקודת מבט חדשה על מעמדה של זהות הביניים ההיברידית במסגרת שיח המיעוט המבקש לדמיין את עצמו כשיח הרוב.

Between Minor and Major Identity: Jacqueline Kahanoff and the “Israelization” of Levantinism / Tali Shiff

This paper explores the meaning of the concept “Levantinism” (an Eastern-Western blend perceived as degenerate and false) within the national-Zionist discourse of Israeli society’s formative decades. The primary argument in the paper is that the dialogue that developed within Zionism around Levantinism should be seen as part of the broader national dialogue of a minority trying to construct itself as a majority. The writings of the Egyptian-Jewish intellectual, Jacqueline Kahanoff, and the public debate her work sparked in Israel’s formative years, are the basis of the discussion. It argues that, in contrast to prevailing interpretations of Kahanoff’s thought, Kahanoff’s conception of Levantinism should be seen as indicative of a major trend that characterized Zionist discourse during the first decades of the state of Israel. Kahanoff sought to transform Levantinism into a desirable ideal of identity by “importing” the Levantine hybrid culture from the context of a minority society to the context of a sovereign Jewish society in Israel. This attempt to “import” the Levantine hybrid culture from a minority to a majority context was shared by the national-Jewish discourse and served as the connecting point between Kahanoff and Aharon Amir, editor of the periodical Keshet. Kahanoff was identified with Keshet which provided her with a “passport” to Israel’s intellectual discourse of the period. The shared ideological platform elucidates how the concept of Levantinism was utilized in the formative years of Israeli society and offers a new perspective on the position of the intermediate hybrid identity in the framework of a minority discourse seeking to imagine itself as a majority discourse.

ما بين الهوية الجزئية والكلية جاآلين آهانوف و"أسرلة" الشرق أوسطية (ليفانتية) /
طالي شيف

يتوخّى هذا المقال الكشف عن معنى تعبير "ليفانت" (الشرق أوسطية ) – أي ذلك المزيج بين الشرق والغرب الذي يُنظر إليه على أنه منحط وزائف – وذلك عبر التوقّف عند الخطاب الصهيوني القومي للمجتمع الإسرائيلي في فترة تأسيسه الأولى . يتلخّص الادعاء الأساس في هذا المقال بالقول إنه يتعيّن معاينة الحوار الذي تطوّر في الصهيونية بشأن الشرق أوسطية بوصفه جزءًا من حوار قومي أشمل يهدف إلى تشكيل أو تصوير الأقلية بوصفها أغلبية . إنَّ آتابات المفكرة المصرية اليهودية جاآلين آهانوف والنقاش الجماهيري الذي أثارته في الفترة التأسيسية لإسرائيل هي القاعدة التي يقوم هذا المقال بمناقشته ا. ويتلخّص طرح المقال بالقول إنه خلافًا للتفسيرات السابقة لفكر آهانوف، يتعيّن علينا معاينة مفهوم آهانوف للشرق أوسطية بوصفها مؤشّرًا لنزعة أشمل اتّسم به الخطاب الصهيوني في العقود الأولى لإنشاء دولة إسرائيل . تسعى آهانوف إلى تحويل الشرق أوسطية إلى فكرة مرغوب بها على صعيد الهوية وذلك عبر "استيراد" الثقافة الشرق أوسطية الهجينة من سياق مجتمع الأغلبية إلى سياق مجتمع يهودي سيادي في إسرائيل. إنَّ القاسم المشترك بين آهانوف وأهرون أمير، محرّر مجلة "آيشت"، هو اشتراآهم بهذه المحاولة "لاستيراد" ثقافة شرق أوسطية هجينة من سياق الأغلبية إلى سياق الأقلية . لقد تماثلت آهانوف مع مجلة "آيشت"، والتي منحتها تأشيرة الدخول إلى صميم الخطاب الفكري في إسرائيل في فترة تأسيسها الأولى . يوضح هذا الطرح الأيديولوجي المشترك آيف تم استغلال تعبير الشرق أوسطية في السنوات التأسيسية الأولى للمجتمع الإسرائيلي ويعرض أمامنا منظورًا جديدًا بشأن مكانة الهوية الهجينة الوسيطة في إطار خطاب الأقلية التي تسعى إلى تصوير نفسها آأنها خطاب أغلبية.