יחסי אימהות-בנות וטרנספורמציה תרבותית: קריאה רב ממדית בטקסט האיריגאריאני – הקדמה

יחסי אימהות-בנות וטרנספורמציה תרבותית: קריאה רב-ממדית בטקסט האיריגאריאני

טל מנחם

לוס איריגארי – פילוסופית, פסיכואנליטיקאית ואחת ההוגות הבולטות של התיאוריה הפמיניסטית הצרפתית – פועלת, מלמדת וכותבת גם כיום, בשנות התשעים לחייה, ממקום מושבה בפריז. כתיבתה הענפה, המשתרעת על פני חמישה עשורים, היא פרויקט הגותי ביקורתי נוקב היוצא נגד מסורת המחשבה והתרבות המערבית. ועם זאת, הגותה איננה רק מהלך של שלילה: יש בה ניסיון נחוש לכונן מחשבה מחודשת על הסובייקט האנושי ועל יחסו לזולת ולעולם.

הקדמה זו מציעה לקוראות ולקוראים בעברית פתח להגות הפורה של לוס איריגארי בפיתוחיה האחרונים, לכבוד התרגום לעברית של המסה "והאחת אינה משה ללא האחרת". המסה, שפורסמה לראשונה בשנת 1978 ומהווה עד היום טקסט מכונן המתקיים באופן עצמאי בקורפוס הכתיבה האיריגאריאנית, היא טקסט פואטי המציע תיאור ארכיטיפי של האופן שבו מתקיים ומתאפשר הקשר בין אימהות לבנות במסגרת התרבות הפטריארכלית. ההקדמה מציבה את המסה של איריגארי בתוך ההקשר של הפרויקט ההגותי הרחב שלה, ומבארת בקווים כלליים את הביקורת התרבותית של איריגארי ואת האפיקים אל טרנספורמציה תרבותית כוללת באמצעות העיסוק במאפייניו הייחודיים של הקשר בין אם לבת.

The Mother-Daughter relationship and Cultural Transformation: A Multi-Dimensional Reading in the Irigarayan Text

Tal Menahem

Luce Irigaray – philosopher, psychoanalyst, and one of the main intellectuals of French feminist theory – operates, teaches and writes to this day, in her 90s, from her Paris home. Her extensive writing, spanning five decades, is a sharp critical philosophical project that contests the Western tradition of thought and culture. However, her thought is not only an act of negation: it contains a determined attempt to establish renewed thought about the human subject and its relation to the other and the world.

This preface offers Hebrew readers an introduction to Luce Irigaray’s prolific thought in its latest developments, in honor of the publication of the Hebrew translation of the essay “And the One Doesn't Stir without the Other."  The essay, first published in 1978 and still standing as a foundational text existing independently in the Irigarayan writing corpus, is a poetic text offering an archetypal description of the way the relationship between mothers and daughters exists and is enabled in the framework of patriarchal culture. In this section I wish to place Irigaray's essay in the context of her broad philosophical project as well as delineating in general lines Irigaray’s cultural criticism and the channels towards overall cultural transformation through discussing the unique characteristics of the mother-daughter relationship.

علاقة الأمهات-البنات والتحوّل الثقافيّ: قراءة متعدّدة الأبعاد في نصّ إيريچاريّ

تال مناحيم

لوس إيريچاري- فيلسوفة، محلّلة نفسيّة وإحدى المفكّرات البارزات في النظريّة النسويّة الفرنسيّة – تنشط، تدرِّس وتكتب اليوم أيضًا، في عقدها العاشر، من مكان إقامتها في باريس. تُعتبر كتابتها الشاملة، التي امتدت على مدى خمسة عقود، مشروعًا فكريًّا نقديًّا حادًّا يتعارض مع التقاليد الفكريّة والثقافة الغربيّة. ومع ذلك، فإنّ فكرها ليس مجرّد نفي: إذ فيه محاولة مصمِّمة على تأسيس فكر متجدّد للذات الإنسانيّة وعلاقتها مع الآخر والعالم. تقترح هذه المقدّمة للقرّاء والقارئات بالعبريّة مدخلًا للفكر الخصب الذي أنتجته لوس إيريچاري في آخر تطوراته، على شرف ترجمة مقالتها "والواحدة لا تتحرّك من دون الأخرى" إلى اللغة العبريّة. هذه المقالة، التي نُشرت أوّل مرّة عام 1978 وتشكّل حتّى اليوم نصًّا مؤسِّسًا قائمًا بشكل مستقل في مجموعة الكتابة الإيريچاريّة، وهي نصّ شعريّ يقترح وصفًا نموذجيًّا أصليًّا حول الشكل الذي تكون فيه العلاقة بين الأمهات والبنات وتصبح ممكنة، في إطار الثقافة الأبويّة. تضع المقدّمة مقالة إيريچاري داخل سياق مشروعها الفكريّ الواسع، وتوضح، بخطوط عامّة، النقد الثقافيّ عند إيريچاري، وآفاق تحوّل ثقافيّ شامل بواسطة التطرّق لخصائص العلاقة بين الأم والبنت