מההתחלה אני שולל את זה בראש: הסללה רגשית של מזרחים בפריפריה הישראלית

מההתחלה אני שולל את זה בראש: הסללה רגשית של מזרחים בפריפריה הישראלית

איתמר טובי טהרלב

פערי ההשכלה בין מזרחים לאשכנזים בישראל אינם מצטמצמים זה שנים, אולם אף שזוהי תופעה יציבה המחקר בעניינה חסר. החֶסֶר מותיר אותה בשטח הפקר הרמנויטי שמשגשג בו שיח סוציולוגי בין שתי עמדות מונוליתיות המזינות זו את זו: גישת החשד המבנית, הנפוצה אצל חוקרים וחוקרות רבים, וגישת המשמעות, שבישראל מייצג אותה ניסים מזרחי. מסה זו מציעה לטפח חשיבה תיאורטית הלקוחה מתחום הסוציולוגיה של הרגשות, תחום עשיר שאינו נפוץ בשיח הסוציולוגי בישראל,  כדי לבחון את הסוגיה האתנית בישראל מזווית חדשה. חשיבה כזאת עשויה לספק הסבר חי, פרגמטי ודיאלקטי לחוסר הניעות של מזרחים באמצעות השכלה, ולפיכך יכולה לתרום רבות להתמודדות עם המשוכות התיאורטיות בנושא ולהסביר תופעות שנדמה כי הן סתומות וחמקמקות.

המסה סוקרת את ההסברים שמציעים השיחים הסוציולוגיים הקיימים לתופעת פערי ההשכלה ומציעה לה הסבר אורגני וישיר בהשראת הסוציולוגיה של הרגשות. מבין המערכות החשובות המשפיעות על המערך הרגשי אצל מזרחים היא בוחנת את מערכת החינוך, עולם התקשורת והסביבה החברתית הקרובה – שלושה אפרטוסים שאפשר לחשוד כי הם ממלאים תפקיד חשוב בהיעדר ההשכלה הגבוהה בקרב מזרחים בישראל בעשורים האחרונים.

From the outset it's out of the question: emotional tracking of Mizrahim in the Israeli periphery

Itamar Tubi Taharlev

The education gaps between Mizrahim and Ashkenzim in Israel have not closed for generations. While this is well known, research about this phenomenon is lacking, leaving a hermeneutic void. The sociological discourse thriving in this void mainly vacillates between two opposing monolithic positions that nourish each other: The “structural sociology of suspicion,” represented by numerous scholars, and the “sociology of meaning,” advocated in Israel by Nissim Mizrachi.

In this essay, a proposal is made to advance theoretical thinking taken from the field of the “sociology of emotions;” this thinking will allow scholars to examine the ethnic disparity in Israel from a different angle. The sociology of emotions is a well-established and inspiring field which is often disregarded or marginalized in the sociological discourse in Israel. However, because it offers a vivid, pragmatic, and dialectical perspective, it may make an important contribution to dealing with theoretical hurdles and understanding obscure and elusive phenomena such as the one dealt with here.

This essay reviews the explanations offered by current sociological discourses and offers an organic, direct and dialectical elucidation inspired by the sociology of emotions. The essay examines various mechanisms, focusing on the education system, the media, and students’ immediate social environment. It shows how these mechanisms play an important role in generating and shaping the absence of Mizrahim from higher education in Israel over the past decades.

ملغيّ مسبقًا: التصنيف العاطفيّ للطلّاب الشرقيّين في المناطق الهامشيّة الإسرائيليّة 

إِتَمار الطوبي طَهَرلِف

على مدى سنوات، لم يقم اليهود من أصول شرقيّة (مزراحيم) في إسرائيل بسدّ الفجوات التعليميّة مع اليهود من أصول أوروبيّة (اشكنازيم). ما زالت هذه الظاهرة مستمرة ومستقرة، لكن مع ذلك يوجد نقص في النظريات التي تبحث هذه القضية الاجتماعية، بحيث تترك هذه الفجوات البحثيّة مناطق ضبابيّة بعيدة عن الضوء.

يزدهر الخطاب الأكاديميّ في هذا المجال، بشكل محافظ، بحيث يوفر أساسًا بين موقفين مترابطين يغذّي كل منهما الآخر: نهج الشك البنيويّ، الذي يتبناه العديد من الباحثين والباحثات، ونهج علم اجتماع المعنى الذي يتبناه في إسرائيل نيسيم مزراحي.

في هذا المقال النظريّ يُقترح العمل على تنمية التفكير النظريّ المأخوذ من مجال علم اجتماع العواطف الإنسانيّة من أجل دراسة القضية الإثنية في إسرائيل من زاوية جديدة. مجال علم اجتماع العواطف الإنسانيّة هو مجال خصب، لكنه ليس رائجًا في الخطاب الأكاديميّ في إسرائيل. ولكن، ونظرًا لأنّه يقدم تفسيرًا حيًا، عمليًا وجدليًا، فقد يسهم كثيرًا في التعامل مع العقبات النظريّة، وفي فهم الظواهر الغامضة والمستعصية على الفهم.

يستعرض المقال التفسيرات التي تقدّمها الحوارات الاجتماعيّة- الأكاديميّة الحالية، ويقدّم للظاهرة تفسيرًا عضويًّا ومباشرًا مستوحًى من علم اجتماع العواطف الإنسانيّة. يسعى هذا التفسير إلى ربط عدّة نقاط للمناقشة وكذلك تحدّيها.

أخيرًا، يدرس هذا المقال الأدبيّ ثلاث منظومات تلعب دورًا هامًا في خلق ظاهرة نقص التعليم العالي عند اليهود من أصول شرقيّة في إسرائيل في العقود الأخيرة، وهي: جهاز التعليم وعالم وسائل الإعلام والبيئة الاجتماعية المحيطة.