מוֹתוֹ שֶׁל זֶה הוּא חַיָּיו שֶׁל זֶה: הולדה לאחר המוות מזרעו של גבר מת על ידי הוריו והאידיאולוגיה של ההורות הישראלית-יהודית

מוֹתוֹ שֶׁל זֶה הוּא חַיָּיו שֶׁל זֶה: הולדה לאחר המוות מזרעו של גבר מת על ידי הוריו והאידיאולוגיה של ההורות הישראלית-יהודית

צבי טריגר

המאמר עוסק בהולדה לאחר המוות מזרעו של מת, ובמוקדו ניצבת שאלת כוח העמידה של נרטיבים לאומיים במציאות תרבותית משתנה. מי הם הוריו של ילד שנולד בנסיבות כאלה? האם גבר מת יכול להיות אב? האם הוריו של הילד הם האנשים שיזמו את הבאתו לעולם ועתידים לגדל אותו? האם הורות היא קטגוריה גנטית ומהותית או ביצועית ופרפורמטיבית? המאמר מציג את ההורות הישראלית (ולא רק את זו הישראלית) כרעיון אידאולוגי ולא "טבעי". לטענת טריגר, הוריו של המת, שמבקשים להביא לעולם נכד מזרע בנם, פועלים במסגרת ה"ביו-כוח" של השלטונות, במושגיו של פוקו; ואילו המדינה, שמאפשרת את התהליך, פועלת מתוך אידאולוגיה פרוֹ-נָטָליסטית, שיח של הנצחה ושיקולים הלכתיים. עקרון טובת הילד, שאמור להילקח בחשבון במסגרת ההחלטה אם לאשר הולדה מזרעו של גבר מת, נדחק כאן לשוליים – שוליות הנגזרת ממסגור ההולדה לאחר המוות בתוך אידאולוגיית ההנצחה וההמשכיות.

One’s Death is Another’s Life: Posthumous Reproduction and the Jewish-Israeli Ideology of Parenting

Zvi Triger

The article explores posthumous reproduction in Israel, focusing on the issue of parenting. Can a dead man, whose sperm was used posthumously, become a father? Who are the parents of a posthumous child? The article analyzes parenting as an ideological concept, rather than a “natural” one, performed within what Foucault has termed “bio-power.” The bereaved parents who seek to have a posthumous grandchild act within the bio-power of the authorities; they contribute a new life for the good of the community. It is the state that allows them to have a posthumous grandchild – basing its decision on pro-natalistic ideology, memorialization of the dead and Jewish law. Consequently, the ideological nature of the concept of posthumous parenting and its framing as a matter of memorialization and continuity of the seed is what marginalizes the child’s best interests.

موت هذا هو حياة ذلك: ولادة بعد الموت من سائل منوي لذكر ميت على يد والديه وأيديولوجية الوالدية الإسرائيلية- اليهودية

تسفي طريغر

تتناول المقالة الولادة ما بعد الموت عبر استخدام السائل المنوي لشخص ميت، وتقوم في صلبها مسألة استدامة الروايات الوطنية في واقع ثقافي متغيّر. من هم والدا الطفل المولود في مثل هذه الظروف؟ هل يمكن لشخص ميت أن يكون والدًا؟ هل أن والدي الطفل هما اللذان بادروا إلى ولادته واللذان سوف يقومان برعايته؟ هل تعتبر الوالدية إطارًا جينيًا وجوهريًا، أم إطارًا عمليًا وأداتيًا؟ تعرض المقالة الوالدية الإسرائيلية (لا الوالدية الإسرائيلية بصورة حصرية) بوصفها فكرة أيديولوجية لا أمرًا "طبيعيًا". وفق طريغر، فإن والدي الشخص الميت، اللذان يسعيان إلى ولادة حفيدهما من السائل المنوي لابنيهما الميت، يعملان باصطلاح فوكو ضمن إطار "القوة الحيوية" للسلطات؛ بينما تعمل الدولة التي توفر فرصة لفعل ذلك انطلاقًا من أيديولوجية تشجيع النسل وخطاب التخليد واعتبارات الشريعة الدينية. إلاّ أن مبدأ مصلحة الطفل، الذي كان يفترض أن يؤخذ بالحسبان في إطار اتخاذ قرار التصديق على ولادة طفل من السائل المنوي لشخص ميت، قد وُضع على الهامش – وهو ذلك الهامش المشتق من تحديد الولادة بعد الموت ضمن  حدود أيديولوجية التخليد والاستمرارية.