מיהו יהודי-ערבי? עיון משווה בתולדות השאלה, 1880–2010

מיהו יהודי-ערבי? עיון משווה בתולדות השאלה, 1880–2010 /
ליטל לוי

מאמר זה מבקש למקם מחדש את שאלת הזהות היהודית-ערבית בתוך מסגרת השוואתית המשלבת את נקודת המבט התיאורטית עם נקודת המבט ההיסטורית. באמצעות העלאתו בשיח האקדמי והציבורי הופיע המושג הנוכחי של "יהודי–ערבי" כמיזם פוליטי של התערבות בשיח הציוני ובמונחי הזהות הישראלית. ההיסטוריה של היהודים דוברי הערבית לפני 1948 (המשמשת גם בתפקיד הפרהיסטוריה של המזרחים בישראל) נתקלה בדרך כלל בהתעלמות, דבר שהוליד שאלות חדשות בדבר ההיסטוריוּת של המונח "יהודי-ערבי". במקום לבדוק את ה"ממשות" או את ה"אותנטיות" של היהודי-הערבי, המחברת מתייחסת ללקונה הזאת ובוחנת את "היהודי–-הערבי" כהיסטוריה של רעיון, של עצם השאלה "מיהו יהודי-ערבי?".
באמצעות קריאת הערכים המשתנים של המושג "יהודי-ערבי", הן כאפשרות תרבותית הן כעמדה פוליטית, המחברת בוחנת את האופן שבו הובנתה הערביות בהקשרים היסטוריים שונים אצל אינטלקטואלים יהודים בשלוש תקופות היסטוריות שונות: ה"נַהְצָ'ה", היא התחייה הערבית המודרנית בשלהי המאה התשע-עשרה; התקופה שבין שתי מלחמות העולם, שבה הגיעה לשיאה המעורבות היהודית בהגות הערבית המודרנית, בתרבות ובפוליטיקה; ולבסוף, ביטויי הזהות "היהודית-הערבית" משנות התשעים ועד 2010. לבסוף, המחברת מציעה שמה שמעניק משמעות (ולפיכך בהכרח "ממשות") לזהות היהודית-הערבית איננו רק החוויה ההיסטורית של היהודים באזור, אלא בראש ובראשונה שאיפתם, שזכתה לביטוי ציבורי, של אינטלקטואלים יהודים בתקופות שונות ובמקומות שונים להזדהות כ"יהודים-ערבים" אל מול הקולקטיב הערבי בכללותו, אל מול רעיון הערביות או אל מול העבר היהודי-ערבי.

Who Is an Arab Jew?  A Comparative Inquiry into the Question, 1880-2010 /
Lital Levy

This paper seeks to resituate the question of Arab Jewish identity within a comparative framework integrating theoretical and historical perspectives. Through its invocation in academic and public discourse, the contemporary idea of the “Arab Jew” emerged as a political project of intervention into Zionist discourse and the terms of Israeli identity. The pre-1948 history of Arabic-speaking Jewry (which doubles as the “pre-history” of Mizrahim in Israel) has been largely overlooked, leading to recent questions concerning the historicity of the term “Arab Jew.”  In addressing this lacuna, rather than probing the “reality” or “authenticity” of the Arab Jew, I explore the “Arab Jew” as the history of an idea, of the very question, “Who is an Arab Jew?”

 Reading the changing valences of the “Arab Jew” as both a cultural option and a political position, I examine historically contextualized constructions of Arabness by Jewish intellectuals in three historic periods: the late nineteenth-century nahda, or modern Arab renaissance; the interwar period, which was the heyday of Jewish involvement in modern Arab thought, culture, and politics; and finally, expressions of “Arab Jewish” identity from the 1990s to 2010. I conclude by suggesting that what ascribes meaning (and as follows, “reality”) to Arab Jewish identity is not exclusively the historical experience of Jews in the region, but first and foremost, the publicly articulated desire of Jewish intellectuals in different times and places to identify themselves as “Arab Jews” — be the target of that identification the broader Arab collective, the idea of Arabness, or the Arab Jewish past.

من هو اليهودي العربي؟ بحث مقارن قيد الدراسة، 1880-2010 /
ليطال ليفي

تسعى هذه المقالة إلى موضعة مسألة الهوية العربية اليهودية من جديد ضمن إطار مقارن يدمج بين المنظار النظري والرؤية التاريخية. من خلال استخدام فكرة "اليهودي العربي" في السجالات الأكاديمية والجماهيرية تظهر الفكرة بوصفها مشروعًا سياسيًا لمقارعة الخطاب الصهيوني وتعبيرات الهوية الإسرائيلية. إنَّ تاريخ فئة اليهود الناطقين بالعربية قبل العام 1948 (والتي يطلق عليها أحيانًا تعبير يهود شرق "ما قبل التاريخ" في إسرائيل) قد خضعت بصورة واسعة للبحث وأفضت إلى ظهور أسئلة جديدة بخصوص تاريخية تعبير "اليهود العرب". عبر التوقّف عند هذه الأسئلة، وليس عبر سبر أغوار "الواقع" أو "أصلانية" اليهود العرب، سوف أسعى إلى تعزيز الادعاء القائل إنَّ فكرة "اليهود العرب" هي تاريخ فكرة خاصّة بالتساؤل: "مَنْ هو اليهودي العربي؟".

عبر معاينة التغيّر بجاذبية التعبير "يهود عرب" أو جدارته بوصفه إمكانية ثقافية وموقفًا سياسيًا، أسعى إلى إجراء بحث تاريخي حول التشكيلات السياقية للعروبة التي تناولها مفكّرون يهود في ثلاث حقبات تاريخية مختلفة: حقبة النهضة في نهاية القرن التاسع عشر؛ حقبة ما بين الحربين العالميّين والتي تعتبر أوج فترة الاندماج اليهودي في الحياة الفكرية والثقافية والسياسية العربية الحديثة؛ وأخيرًا، العقدان الفاصلان بين العام 1990 والعام 2010 حيث استخدم تعبير الهوية "اليهودية العربية".

لقد توصّلت إلى نتيجة مفادها أنَّ الدلالة المنسوبة (وكما ننوّه فيما بعد، "الواقع") إلى الهوية العربية اليهودية لا تنبع من التجربة التاريخية لليهود في المنطقة فحسب، وإنما، بداية وقبل أي شيء آخر، تنبع من الشوق العلني المترابط باتساق للمفكّرين اليهود في مختلف الحقب التاريخية والأمكنة للتدليل على أنفسهم بوصفهم "يهوداً عربًاا" والتماهي مع الهوية اليهودية العربية، ولا يختلف الأمر إذا كان القصد هو إلى التماهي مع الإطار العربي الجمعي الواسع أو فكرة العروبة أو الماضي العربي لليهودية.