על אוטופיקשן: אוטוביוגרפיה בעידן של פוסט-אמת

על אוטופיקשן: אוטוביוגרפיה בעידן של פוסט-אמת

קרן דותן

המאמר מבקש לבחון את התפקיד השיחני של "אוטופיקשן", ז'אנר ספרותי שנהנה מפופולריות גואה בתרבות העכשווית. הוא שואל על הקשר בין האוטופיקשן ובין השינויים הפוקדים את מושג האמת בזמננו, לפחות מנקודת מבטה של המדיה, המכנָה את עידננו "פוסט-אמת" (אף שספק רב אם שקרים רווחים היום יותר מאשר בעבר), ובודק כיצד השינויים הללו מעצבים גם את האוטוביוגרפיה. תוך בחינת גלגוליו ההיסטוריים של המונח אוטופיקשן, מאז נטבע על ידי הסופר הצרפתי סרז' דוברובסקי, ותוך דיון בהיבטים פוליטיים, מגדריים וכלכליים של הז'אנר כצורה ספרותית – בין השאר בהשפעת רעיונותיהם של חוקרים והוגים כמו פרנקו מורטי, פול דה מאן, מרג'ורי וורתינגטון וסלבוי ז'יז'ק – המאמר מציע כי בחסות הדומיננטיות של האוטופיקשן בשדה הספרות, האוטוביוגרפיה נהפכת למחוז ספרותי מיושן הנתפס כפוליטי מדי, חסר ברק ספרותי, ומסוכן מבחינה משפטית. השתלטות שיחנית זו של המונח "אוטופיקשן" מוסברת, בין היתר, בהבטחה הצפונה בו לתת מענה על חרדות מפני מעמדה המתערער של האמת בעידן ה"פוסט-אמת". בחלקו האחרון של המאמר נערכת קריאה קרובה יותר בספרו של קרל אובה קנאוסגורד הסוף, שהוא האחרון בסדרת ספרי "המאבק שלי": ספר זה אינו מובא כדוגמה לאוטופיקשן, אף שלא פעם הוא מוצג ככזה בתקשורת, אלא דווקא כדוגמה לאופן שבו באים לידי ביטוי היחסים המתעתעים בין אמת ושקר בעידן הפוסט-אמת.

On Autofiction: Autobiography in the Post-Truth Era

Keren Dotan

The article seeks to explore the discourse function of "autofiction," a literary genre enjoying soaring popularity in contemporary culture. It asks about the connection between autofiction and the changes in the current concept of truth, at least from the point of view of the media, which calls our era the "post-truth era" (even though it is doubtful that lies are more prevalent today than they were in the past), and explores how those changes impact autobiography. By examining the historic evolution of the concept of autofiction, since it was coined by the French author Serge Doubrovsky, and discussing the genre's political, gender and economic aspects as a literary form – influenced among other things by the ideas of researchers and intellectuals such as Franco Moretti, Paul de Man, Marjorie Worthington and Slavoj Žižek – the article suggests that under the cover of the dominance of autofiction in literature, autobiography is becoming a dated literary realm perceived as overly political, lacking literary brilliance, and legally dangerous. The dominance of the term "autofiction" in the discourse is explained among other things by its promise to address fears over the shaky status of truth in the "post-truth" era. The last part of the article is a closer reading of Karl Ove Knausgård’s book "The End," which is the last in the book series "My Struggle:” this book is not brought as an example of autofiction, even though it is often introduced as such in the media, but rather as an example of the way the illusive relationship between truth and falsehood is expressed in the post-truth era.

عن السيرة الذاتيّة الخياليّة: السيرة الذاتيّة في عصر ما بعد الحقيقة

كيرن دوتان

يسعى هذا المقال إلى بحث الدور الخطابيّ لل"أوتوفيكشن"، أي للسيرة الذاتيّة الخياليّة؛ النوع الأدبيّ الذي يتمتّع بشعبيّة متزايدة بالثقافة المعاصرة. يطرح المقال أسئلة عن العلاقة بين الأوتوفيكشن والتغيّرات التي تجري على مفهوم الحقيقة في عصرنا، على الأقلّ من منظور الإعلام، والذي يُسمّي عصرنا "ما بعد الحقيقة" (رغم الشكّ الكبير في كون الأكاذيب منتشرة اليوم أكثر من الماضي)، كما يفحص المقال كيف تشكّل هذه التغيّرات السيرة الذاتيّة أيضًا. من خلال فحص الصيغ التاريخيّة لمصطلح الأوتوفيكشن، منذ أن وضعه الكاتب الفرنسيّ سيرجو دوبروڤسكي، ومن خلال نقاش الجوانب السياسيّة، والجندريّة والاقتصاديّة لهذا النوع كشكل أدبيّ – بما في ذلك تأثير أفكار باحثين ومفكّرين مثل فرانكو مورتي، پول دا مان، مرجوري ورتنيچتون وسلاڤوي جيجيك – يقترح المقال ادعاءً مفاده أنّه في كنف هيمنة الأوتوفيكشن في الحقل الأدبيّ، تحوّلت السيرة الذاتيّة إلى مجال أدبيّ قديم، يُنظر إليه على أنّه سياسيّ للغاية، فاقد للبريق الأدبيّ، وخطير من ناحية قانونيّة. تُفسّر هذه السيطرة الخطابيّة لمصطلح "الأوتوفيكشن" لكونه وعد يستجيب للمخاوف من زعزعة مكانة الحقيقة في عصر ما بعد الحقيقة. في القسم الأخير من المقال، نُجري قراءة عن قرب لكتاب كارل أوفه كناوسغارد "النهاية"، وهو الكتاب الأخير في سلسلة كتب "كفاحي": لا يُدرج هذا الكتاب كنموذج عن الأوتوفيكشن، رغم أنّه قُدِّم على هذا النحو في الإعلام، بل كنموذج عن العلاقات الخادعة بين الحقيقة والكذب في عصر ما بعد الحقيقة.