תיק עבודות – נקודת מיצוי: אמנות פלסטינית עכשווית בחיפה

תיק עבודות – נקודת מיצוי: אמנות פלסטינית עכשווית בחיפה

רולא ח'ורי

תיק עבודות ובו יצירות של ארבעה אמנים פלסטינים שפועלים היום בחיפה. העבודות הללו נוצרו מתוך תנאיה של יצירת האמנות בעידן הימין החדש בישראל/פלסטין, כאשר בחסות ניהול שקט ויעיל של הסכסוך מתרחבת ומעמיקה השליטה הישראלית בפלסטינים. ח׳ורי מכנה זאת ״מצב נישול״ או ״מצב מיצוי״, שבו הנישול המתמשך של הפלסטינים מנכסיהם הטריטוריאליים, החומריים והסמליים הוא גם מיצויָם עד תום, ריקונם והפיכתם לדוממים. ארבעת האמנים מציעים דרכי התמודדות שונות עם המצב הזה: רביע סלפיתי מראה בתצלומיו את הטבע שמכסה על שרידיה של תרבות שהוכחשה והושכחה; נרדין סרוג׳י חושפת בחלל התצוגה את עקבות עברו, או מציבה כלים וחפצים שיוצרים בו חלל אחר; חמודי ג׳נאם מתערב ומטפל בתצלומים מארכיונים ציוניים ומחדיר אליהם אלמנטים זרים, או חותך את הדימויים שבהם ומחפש מה שמסתתר מאחוריהם; והייתם חדאד מעצב זיכרון אישי ומשפחתי שמבוסס על כסות והמצאה מחדש.

תקציר באנגלית של המאמר

ملف أعمال – نقطة استنفاذ: فن فلسطينيّ معاصر في حيفا

رلى خوري

ملف يجمع أعمال أربعة فنانين فلسطينيّين يعملون اليوم في حيفا. تشكّلت هذه الأعمال ضمن ظروف الإبداع الفنيّ في حقبة اليمين الجديد في إسرائيل/فلسطين، حيث تتسع وتتعمّق السيطرة الإسرائيليّة على الفلسطينيّين برعاية الإدارة الهادئة والناجعة للصراع. تسمي خوري هذه الحالة "حالة نزع ملكيّة" أو "حالة استنفاذ"، يكون فيها النزع المتواصل لملكية الفلسطينيّين على ممتلكاتهم الماديّة والرمزيّة، وعلى أرضهم، هو ذاته استنفاذها حتى النهاية وتفريغها وتحويلها إلى صامتة. يقترح الفنانون الأربعة طرق مواجهة مختلفة مع هذه الحالة: يُظهر ربيع سلفيتي في صوره الطبيعة التي تخفي بقايا الثقافة التي أنكرت وأنسيت، وتكشف نردين سروجي في فضاء المعرض آثار ماضيه، أو تضع فيه أدواتًا وأغراضًا تشكّل فيه فضاء آخر، ويعالج حمودة غنّام صورًا من الأرشيفات الصهيونيّة ويدخل إليها عناصر غريبة، أو يقطع الصور التي فيها ويبحث عمّا يختبئ وراءها، ويصمّم هيثم حدّاد ذاكرة شخصيّة وعائليّة تعتمد على التغطية وإعادة الاختراع.