תקנות והצגתן: לקראת חידוש מחשבת האמנות

תקנות והצגתן: לקראת חידוש מחשבת האמנות

עדי אפעל-לאוטנשלגר

המאמר מציע להתבונן במעשה האמנות במושגים של פעולה וייצור. הצעה זו נשענת על ההבנה כי לשם דין וחשבון מהותי על מעשה האמנות ועל המורכבות של מציאותו, אין די באסתטיקה. בעקבות אבחנותיו של ז'אק רנסייר, המאמר חוזר אל קווי המתאר של ה"פוייטיקה" האריסטוטלית בניסיון לחזור להבנה של מעשה האמנות לפני עלייתו של המשטר האסתטי. במסגרת זו עולים אל קדמת הבמה לא רק אופיו היצרני של מעשה האמנות, אלא גם אופיו התקנתי: מעשה האמנות נחשב כאן כתקנה (habitude) של המציאות האנושית. לצורך הפעולה הרקונסטרוקטיבית של המאמר משמשת מסורת המכונה "המחשבה של הספיריטואליזם הצרפתי" – בעיקר כתיבתם של שני הוגיה המרכזיים, פליקס רבסון-מוליין ואנרי ברגסון – המציעה כלים למחשבה של פוייטיקה שכזאת. לשני הוגים אלו הייתה גישה ייחודית להבנת התקנות המרכיבות את המציאות בכלל ואת המציאות האנושית בפרט. לבסוף, המאמר מציע כי המודל של "הצחוק" שהציע ברגסון יכול לפתוח צוהר להבנת מעשה האמנות על הבסיס הפוייטי של התקנותתקציר בעברית של המאמר

Habitudes and their Staging: Towards a Renewal of the Philosophy of Art

Adi Efal-Lautenschläger

This article proposes looking at the artistic act in terms of action and production. This proposal relies on the understanding that aesthetics does not suffice for an essential reckoning with the artistic act and the complexity of its reality. Following the observations of Jacques Rancière, this article goes back to the contours of Aristotelian “poiesis” in an attempt to return to the understanding of the artistic act before the rise of the aesthetic regime. This brings to center stage not just the productive nature of the artistic act but also its habitudinal nature: the artistic act is considered a habitude of human reality. A tradition called "the philosophy of French spiritualism” – mainly the writing of its two central thinkers, Félix Ravaisson-Mollien and Henri Bergson, which offers tools for such poietic thought – serves the article’s reconstructive act. Those two philosophers had a unique approach to understanding the habitudes that construct reality in general and human reality in particular. Finally, the article poses that Bergson’s model of “laughter” can open a window to understanding the artistic act on the poietic basis of the habitudes.

الأنظمة وعرضها: نحو تجديد الفكر الفنيّ

عدي إفعال-لاوتنشلجر

يقترح المقال التأمّل في فعل الفنّ بمفاهيم العمل والإنتاج. يرتكز هذا الاقتراح إلى فهم مفاده بأنّه لا يمكن الاكتفاء بفلسفة الجماليات من أجل تقديم محاسبة جوهريّة لفعل الفنّ ولتعقيد الواقع. يعود المقال، على خطى تشخيصات جاك رانسيير، إلى ملامح "فن الشعر" الأرسطويّ في محاولة لفهم مفهوم فعل الفنّ قبل صعود النظام الجماليّ. في هذا الإطار، يبرز طابع الفن كعادة (habitude) في الواقع الإنسانيّ، وليس طابعه المنتج فحسب. ضمن مهمة إعادة البناء، يستخدم المقال "الفكر الروحانيّ الفرنسيّ"- لاسيما كتابات مفكّرَيْن مركزيَّيْن، فليكس دبسون-موليين وأنري برچسون- الذي يقترح أدوات تمكّن من ممارسة فكر شعريّ كهذا. امتلك هذان المفكّران توجهًا خاصًا لفهم العادات التي تبني الواقع، عمومًا، والواقع الإنسانيّ على وجه الخصوص. في النهاية، يقترح المقال أنّ نموذج "الضحكة"، الذي اقترحه برچسون، يمكنه أن يفتح بابًا على فهم فعل الفنّ على أساس شعريّة العادات.