אוכל, קדימה אוכל

אוכל, קדימה אוכל

דפנה הירש

אוכל הוא אובייקט רב-ממדים. יש לו ממד תזונתי, החיוני להישרדותנו כאורגניזם ביולוגי; יש לו ממד חברתי – תחום האוכל בכללותו מעוצב על ידי מבנים ויחסים חברתיים ומעצב אותם; יש לו ממד כלכלי; ויש לו ממד תרבותי – התנהגות האוכל האנושית מאורגנת על ידי התרבות ויש לה תפקיד חשוב בייצוג ובהסמלה של זהויות קיבוציות. האוכל מגלם שלל זיקות: בין טבע לחברה ולתרבות; בין עולם החומר לעולם הרוח; בין תהליכים חברתיים, כלכליים ופוליטיים רחבים ובין הגוף היחיד; בין קבוצות אנושיות ומרחבים חברתיים. כל אלה עושים את האוכל למושא מחקר מרתק, אך גם מורכב למדי.

המאמר בוחן את תחום מחקר האוכל בישראל. הוא מצביע על הסוגיות המרכזיות ומציע כיוונים למחקרים עתידיים. בתוך כך הוא מתאר כמה גישות תיאורטיות מרכזיות בתחום המחקר החברתי-תרבותי של האוכל ומצביע על החשיבות של גישה מחקרית המשלבת דיון בגורמים תרבותיים לצד גורמים כלכליים, פוליטיים ואקולוגיים.

Food, Give Me Food

Dafna Hirsh

Food is a multidimensional object. It has a nutritional dimension, which is essential for human survival; it has a social dimension – the entire domain of food is organized by social structures and relations and organizes them; it has an economic aspect; and it has a cultural aspect – human food behavior is organized by culture and plays an important role in the representation of collective identities. Food embodies various relations: between nature, society, and culture; between matter and spirit; between large-scale social, economic, and political processes and individual bodies; between human groups and social spaces. All these make food a fascinating yet highly complex research object.

This article focuses on the scholarship on food in Israel. It points at the central issues discussed and offers directions for future research. Delineating the central theoretical approaches to the sociocultural study of food, it suggests that studying a complex object such as food requires an approach that integrates cultural factors with economic, political, and ecological ones.

طعام، هيا بنا نأكل

دفنا هيرش

يعتبر الطعام شيئًا متعدّد الأبعاد. فله بعد غذائي، ضروري لبقائنا ككيانات بيولوجية؛ وله بعد اجتماعي – إذ يتشكّل ويشكّل مجال الطعام ككل من خلال بنى وعلاقات اجتماعية؛ وله بعد اقتصادي؛ وبعد ثقافي – ينظّم سلوك الغذاء البشري من خلال الثقافة، ويلعب دورًا هامًا في تمثيل وترميز الهويات الجماعية. يجسّد الطعام مجموعة متنوّعة من الروابط: بين الطبيعة والمجتمع والثقافة؛ بين العالم المادي والعالم الروحاني؛ بين سيرورات اجتماعية واقتصادية وسياسية واسعة وبين جسد الفرد؛ بين المجموعات البشرية والفضاءات الاجتماعية. كل هذا يجعل من الطعام موضوع بحث مثير، ولكنه معقّد للغاية.

تتناول هذه المقالة مجال بحث الطعام في إسرائيل، وتشير إلى القضايا الرئيسة وتقترح اتجاهات مستقبلية للبحث. في الوقت نفسه، تصف بعض المقاربات النظرية الرئيسة في مجال البحث الاجتماعي والثقافي حول الطعام، وتشير إلى أهمية المقاربة البحثية التي تجمع بين مناقشة العوامل الثقافية والعوامل الاقتصادية والسياسية والبيئية.